Van 11 november tot 20 november is de expositie Earthlings van FOTODOK te zien op het Atelier Néerlandais, tijdens Paris Photo. We spraken met Jenny Smets de curator van de expositie.
Jenny, wat voor tentoonstelling krijgen we te zien?
‘De tentoonstelling heet Earthlings, wat ik zelf een woord vind met een lieve connotatie. Het gaat over bewoners van de aarde. Ook de negen makers zijn natuurlijk aardbewoners, die zich bekommeren om de planeet waarop ze leven. Dat is ook de link tussen hun werk onderling.
De rode draad van de tentoonstelling is dat al deze opkomende kunstenaars werk maken dat gaat over urgente thema’s in onze maatschappij. In Earthlings specifiek over hoe wij omgaan met onze planeet, hoe wij de beperkte ruimte op deze aarde met elkaar delen. Welke plek nemen wij in in het ecosysteem, en in hoeverre hebben we controle over onze omgeving.’
Wat bedoel je daar concreet mee?
‘Nou, laat ik een voorbeeld noemen uit de tentoonstelling. Eline Benjaminsen heeft een kunstwerk gemaakt over ons consumptiegedrag. Qua foto’s is het abstract maar het gaat over iets heel herkenbaars. Ze had een vliegtuig genomen, en om de co2 van die vlucht te compenseren werd er in haar naam een boom geplant, door een co2 compensatieprogramma.
Daarna was ze benieuwd waar die boom precies zou worden neergezet. Dat bleek te zijn in Embobut, in Oost-Afrika. Ze besloot ze naar het bos toe te gaan, om te zien wat er met haar boom gebeurde. Daar ontdekte ze iets heel merkwaardigs, namelijk dat die plek waar dat bos is geplant eigendom was van de lokale bevolking, die in conflict was met het bedrijf dat die bomen plantte om CO2 te compenseren. De lokale bevolking wordt daar onteigend en weggejaagd. Met haar kunstwerk laat ze zien dat onze goede bedoelingen ook negatieve gevolgen hebben voor anderen.
Ik vind dit ook een mooi kenmerk aan de jongere generatie kunstenaars, die erg kleinschalig te werk gaan. En echt geïnteresseerd zijn om een verhaal te maken met de mensen die ze fotograferen, in plaats van een verhaal te maken over hun onderwerp.’
Je noemde de kunstenaars visionairs, wat bedoel je daar mee?
‘Ik heb de kunstenaars visionairs genoemd omdat ze al voor de pandemie bezig waren met hun onderwerpen. Tijdens de pandemie werd de urgentie ervan duidelijk. Een ervan is de omgang met de natuur, omgang met de planeet als geheel. Hoe houden we controle op klimaatverandering? Hoe leven we met elkaar binnen de beperkte ruimte die ons is geboden? Die vragen werden door de pandemie extra nadrukkelijk. Ik merk ook dat de kunstenaars die meedoen (en die pas van de kunstacademie afkomen) heel maatschappelijk betrokken zijn.’
Wanneer is de tentoonstelling geslaagd?
‘Als er zo veel mogelijk mensen komen is dat natuurlijk geweldig. Maar voor de kunstenaars is het ook van groot belang dat er ook professionals uit de fotografie komen. Het is voor jonge fotografen namelijk heel leerzaam om in dialoog te gaan met gevestigde namen, en belangrijk om zo een netwerk op te bouwen.’