‘Omarm de verhalenvertellers, de troostbieders, en toekomstverbeelders’

FOTODOK toont Nederlands jong talent op het Atelier Néerlandais. Een gesprek met directeur Femke Rotteveel.

De ambassade in Parijs schreef dit jaar voor het eerst twee Open Call’s uit voor culturele programmering op het Atelier Néerlandais. Eén voor tijdens de kunstbeurs FIAC en de andere voor Paris Photo. Als gevolg van de pandemie werden beide beurzen afgelast en de activiteiten met een jaar uitgesteld. Wat hebben we gemist en waar kunnen we op rekenen volgend jaar op het Atelier Néerlandais tijdens Paris Photo

Recent publiceerden we een interview met Steven van Teeseling, directeur van Stichting Sonsbeek, over de activiteiten die Sonsbeek aanvankelijk voor de kunstbeurs FIAC 2020 had voorzien. In dit interview praten we met directeur Femke Rotteveel van FOTODOK, Stichting voor Documentaire Fotografie in Utrecht en winnaar voor Paris Photo.

Het talentenprogramma Blurring the Lines van FOTODOK verkoos de jury tot winnend voorstel. Kun je ons iets over dit programma vertellen?

Blurring the Lines is vijf jaar geleden gestart op initiatief van FOTODOK met het Paris College of Art en de Italiaanse instelling Urbanautica. Het is een talentenprogramma voor jonge, net afgestudeerde fotografen. In Blurring the Lines selecteren wij eindexamentalenten van internationale kunstacademies. De beste projecten brengen we samen in een publicatie en een expositie die we op toonaangevende fotografiefestivals zoals Unseen en Paris Photo aan het werkveld laten zien. Met Blurring the Lines promoten we het afstudeeronderzoek van studenten en dragen bij aan hun internationale erkenning. We groeien gestaag. Dit jaar ontvingen we 151 aanmeldingen van 38 deelnemende fotografiescholen wereldwijd. Het is ongelooflijk wat een talent hier tussen zit. Blurring the Lines brengt fotografen bij elkaar. Wij bieden een veilig netwerk waarin je als fotograaf kan groeien, delen en buiten de gebaande banen kunt treden.

De Corona-crisis heeft de culturele sector ongenadig hard geraakt. Wat is jou als museumdirecteur opgevallen de afgelopen periode?

De weerbaarheid van jonge kunstenaars en tegelijkertijd hun kwetsbaarheid. Ik ben onder de indruk van de creativiteit en de verbeeldingskracht van onze jonge talenten. Juist voor de grote, mondiale onderwerpen is het visuele aspect van grote meerwaarde. Dat zag ik duidelijk terug in het werk van onze geselecteerde fotografen. Ze zijn de voelsprieten van de samenleving die dingen laten zien die anders onderbelicht zouden blijven. Maar tegelijkertijd is hun basis fragiel en kwetsbaar in zijn voortbestaan. Cultuur en creativiteit zouden in deze onzekere tijd van crisis bij uitstek steun kunnen bieden. Helaas zie je dat kunst minder verweven is met de samenleving dan pakweg honderd jaar gelden. Kunst en cultuur zijn naar de randen van de samenleving verbannen en dat maakt de kunstenaar kwetsbaar.

Kun je dat laatste toelichten?

Ik vind dat de huidige politiek de cultuursector teveel als hobby of luxe beschouwt, in ieder geval niet als oplossing en steun in tijden van crisis. Het bevreemdt me dat verbeelding, troost en van niets iets maken niet naar waarde wordt geschat en ten volle wordt benut, juist nu. Documentaire fotografen zijn bij uitstek de mensen die een rol kunnen spelen om de toekomst te verbeelden en om de soms abstracte ontwikkelingen en dilemma’s een gezicht te geven, invoelbaar te maken. Dus omarm de verhalenvertellers, de troostbieders, levensverkenners, perspectiefgevers en toekomstverbeelders.

Waarom heb je meegedaan met onze competitie?

Iedereen werkzaam in de fotografie gaat jaarlijks naar Paris Photo om vakgenoten van over de hele wereld te zien en te spreken. Het was een buitenkans om in het Atelier Néerlandais precies in die periode te kunnen exposeren en een randprogramma te organiseren. Zeker omdat onze partner van Blurring the Lines in Parijs zit en we hier een fijne basis hebben om een dergelijk programma goed te kunnen neerzetten.

Kun je een tipje van de sluier oplichten van wat we nu volgend jaar tijdens Paris Photo te zien krijgen?

We laten een selectie zien van uiteenlopende onderwerpen, van persoonlijke thema’s als identiteit tot werk over meeslepende wereldthema’s – klimaat bijvoorbeeld – en alles wat daar tussen zit. We zien de talenten die de Nederlandse academies hebben voortgebracht. Daarnaast organiseren we gedurende de periode van Paris Photo diverse workshops op het Atelier Néerlandais. In het bijzonder wil ik de Book Club noemen van Rob Hornstra die we voor het eerst buiten Nederland presenteren. Bezoekers kunnen kennis maken met bijzondere fotoboeken en de makers ervan. En waar kun je dat beter doen dan in Parijs, stad met een uitzonderlijke fototraditie?